Năm 968, sau khi bình định 12 sứ
quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu Tiên Hoàng đế, đặt tên nước là
Đại Cồ Việt. Đinh Tiên Hoàng đế sau khi thăm thú nhiều nơi đã quyết định chọn
Hoa Lư làm kinh đô. Ngoài lý do
đây là nơi chôn rau cắt rốn với tầm nhìn xa của một nhà chiến lược thiên tài, Đinh
Tiên Hoàng đã nhận thấy vị thế hiểm trở của Hoa Lư với những dãy núi đá
hình vòng cung, những con sông bao quanh, như một chiến hào vững chắc rất tiện
lợi cho phòng thủ và chiến đấu.
Hướng Nam Hoa Lư được núi Ngự làm thành một bức
tường kiên cố. Hướng Tây được dải Trường Yên che chở. Xưa kia vùng đất Trường Yên là đồng chiêm trũng, lại là vùng núi đá vôi có nhiều hang động nên có nhiều
cá, nhất là cá rô to và béo nên ca dao xưa đã ca ngợi:
Khi đi nhớ cậu cùng cô.
Khi về lại nhớ cá rô Tổng Trường
CÁ RÔ TỔNG TRƯỜNG |
Hướng bắc có sông Hoàng Long. Con sông này gắn với câu chuyện Đinh
Bộ Lĩnh khi còn ấu thơ dựng cờ lau tập trận giả.Trong một lúc cao hứng vì chiến
thắng ông đã giết trâu của cậu để khao bạn. Bị rượt đuổi, ông chạy đến bờ sông
này thì có một con rồng vàng hiện lên cứu giải. Vì thế sau này sông được đặt
tên là Hoàng Long. Cùng với sông Lãng, sông Bội, sông Hoàng Long tạo thành một
hệ thống thủy lộ chằng chịt nối liền với các vùng đất khác nhau. Vào thời ấy
giao thông đường thủy hết sức quan trọng đối với quốc phòng và đời sống kinh
tế, văn hóa của dân tộc. Vì vậy, Hoa Lư được Đinh Tiên Hoàng chọn làm kinh đô
là điều tất yếu...
SÔNG HOÀNG LONG |
Theo con đường làng rợp bóng tre
xanh, qua chiếc cầu đá cổ bắc qua con sông nhỏ và những đám lục bình tím ngắt, du khách sẽ đến đến núi Yên Ngựa (Mã Yên sơn). Trên núi có lăng mộ Đinh Tiên Hoàng.
Vị vua đánh đâu thắng đấy (được tôn là Vạn Thắng vương) lại không chết nơi sa
trường mà cùng con trai trưởng là Nam Việt vương Đinh Liễn bị giết khi say rượu
bởi một kẻ tiểu nhân tên là Đỗ Thích. Khi ấy ông mới 56 tuổi.
ĐƯỜNG LÊN MỘ VUA ĐINH |
Để lên
đến mộ vua phải qua 256 bậc đá, bằng 1/3 số bậc đá Chùa Hương và bằng một nửa
độ cao của Động Phong Nha khô nhưng mỗi bậc ở đây cao gấp 2 lần nơi khác.Lăng
Đinh Tiên Hoàng được xây bằng đá xám, nằm trên đỉnh núi, xung quanh cây cối um
tùm, mát rượi. Trên núi
Yên Ngựa, đá được bàn tay điêu khắc tài hoa của thiên nhiên tạo thành những
hình thù kỳ lạ, đẹp và ngộ nghĩnh. Kia là một chú sư tử với mảng bờm dài phất
phơ. Cạnh đó có ông già ngồi câu cá. Những bông hoa đá to nhỏ, những tháp tròn,
tháp nhọn nhấp nhô... Phía dưới chân núi, cảnh quan thiên nhiên hiện ra như một
tấm thảm tuyệt đẹp với màu xanh non của đồng lúa Yên Thành đang thì con gái.
Con sông Bội ngoằn ngoèo như dải lụa bạc óng ánh, quanh co uốn lượn. Những cánh
cò chao liệng, những ngọn núi đá vôi nhấp nhô như những hòn non bộ và bầu trời
xanh thẳm...
NÚI YÊN NGỰA |
Cố đô Hoa Lư trước đây rộng
khoảng 300 ha bao gồm Thành Ngoại, Thành Nội và Thành Nam .
Thành Ngoại rộng khoảng 140 ha
thuộc địa phận thôn Yên Thành, xã Trường Yên. Ðây là khu vực chính mà trung tâm
là đền vua Ðinh và vua Lê .
Thành Nội thuộc thôn Chi
Phong, xã Trường Yên có tên là Thư nhi xã, nơi nuôi trẻ em và những người giúp
việc trong cung đình.
Thành Nam (thành ở phía Nam,
nằm đối diện và nối liền với khu Thành Ngoại) xung quanh có núi cao bao bọc, án
ngữ phía Nam kinh thành, bảo vệ mặt sau, từ đây có thể nhanh chóng rút ra ngoài
bằng đường thủy.
Phía Ðông kinh thành có núi Cột cờ – nơi
có lá quốc kỳ Ðại Cồ Việt, có ghềnh tháp – nơi vua Ðinh duyệt thủy quân, hang
Tiền nơi lưu giữ tài sản quốc gia, động Thiên Tôn – tiền đồn của Hoa Lư và hang
nhốt hổ, báo để xử kẻ có tội.
Đến năm 1010 Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư
ra Thăng Long. Kinh đô Hoa Lư trở thành cố đô.
Ðến đời Lê Hoàn đã cho
xây thêm nhiều cung điện lộng lẫy: điện Bách Thảo Thiên Tuế, điện Phong Lưu ở
phía Ðông, điện Vinh Hoa ở phía Tây, điện Bồng Lai bên tả, điện Cực Lạc bên
hữu, lầu Hỏa Vân và điện Trường Xuân, điện Long Lộc được lợp ngói làm bằng bạc.Ngày nay, các di tích lịch sử ở cố đô Hoa Lư hầu như
đã bị tàn phá, đổ nát. Hiện nay chỉ còn lại đền vua Ðinh và đền vua Lê, được
xây dựng vào thế kỷ 17.
ĐỀN VUA ĐINH |
Đền thờ Đinh Tiên Hoàng cách chân núi Yên
Ngựa khoảng vài trăm mét. Trước cửa đền chính đặt long sàng làm bằng đá nguyên
khối. đây là chiếc long sàn đá cổ và có giá trị nhất tại Việt Nam.
LONG SÀN ĐÁ |
Hai bên
bệ thờ vua Đinh có hai con rồng đá bán thân kiểu yên ngựa. Con rồng bên phải
vua Đinh có con cá chép đang bú rồng, có lẽ người ta đã nghĩ đến tích:
Mồng bốn cá đi ăn thề
Mồng tám cá
về vượt vũ môn
Đền vua Đinh được xây dựng theo
kiểu “Nội công ngoại quốc” gồm 3 tòa: Bái đường, Thiên Hương – nơi thờ tứ trụ triều đình của nhà Đinh, chính cung thờ vua Đinh ở giữa, bên
trái là tượng Nam Việt
Vương Đinh Liễn là con trai cả của vua Đinh, bên phải là tượng Đinh Toàn và Đinh Hạng Lang.
TƯỢNG VUA ĐINH |
Cách đền vua Ðinh 500m là đền
vua Lê, thờ Lê Ðại Hành (tức Lê Hoàn) có quy mô nhỏ hơn nhưng cũng
có ba toà: Bái đường, Thiêu hương thờ Phạm Cự Lượng, người đã có công giúp Lê
Hoàn lên ngôi; Chính cung – thờ vua Lê Ðại Hành (tức Lê Hoàn) ở giữa, bên phải
là Lê Ngoạ Triều (con trai vua Lê), bên trái là Hoàng hậu Dương Vân Nga.
ĐỀN VUA LÊ |
Ở đây có đôi câu đối ca ngợi sự nghiệp
kháng Tống bình Chiêm của Lê Hoàn:
Thần
vũ thiếp tứ lân, thịnh Tống cường Chiêm thử nhật
Tinh
linh tồn thiên cổ, Long Giang mã trục chi gian
Nghĩa là:
Thần vũ động bốn phương trong lúc Chiêm cường Tống thịnh
Thiêng liêng còn muôn thủa trong vùng núi Mã
sông Long.
Cố đô Hoa Lư nổi tiếng với những
sản phẩm thêu tay khéo léo của những người thợ tài hoa. Dọc hai bên đường trong
làng Yên Thành bày bán rất nhiều những chiếc khăn trải bàn, những tấm vải may
áo dài có những đường thêu tinh xảo và độc đáo. Du khách có thể mua vài thứ về
làm quà gọi là kỉ niệm Hoa Lư- Cố đô một thời phồn thịnh của nước đaị cồ việt
xưa
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét