Bức tranh hoa mai - Quỳnh Dao(I)

Bấy giờ là tiết hoa mai nở rộ. 
Chưa đến Tết, khí hậu ở biên giới phía Bắc đã lạnh và rất hanh heo nhưng hoa mai thì bất chấp tất cả cứ đến kỳ là nở. Mai trắng như tuyết, mai đỏ thì tựa ráng chiều, từng cây từng lùm thấp thoáng trong khe, trên sườn núi, dọc theo bờ suối và nhiều nhất là trong các vườn, nhất là vào tháng Chạp sau độ tuyết đầu mùa, hoa mai càng rực rỡ. Hoa đỏ in trên tuyết trắng mới lộng lẫy làm sao! Tất cả các con cái nhà quan nhà quí, trong thành hầu như đều thấy phấn khích, thế là đã đến mùa được đi "đạp tuyết ngắm mai" rồị 
Chùa Nhàn Vân nằm ở ngoại ô phía Tây Thành, tuy chỉ là nơi ở của nhà tu hành, nhưng vì hoa mai mà trở nên nổi tiếng. Trong vườn nhà chùa toàn là hoa mai, đâu đâu cũng ẩn hiện toàn màu hoa trắng hoa đỏ. Mỗi bận đến tiết mai nở rộ hương bay xa hàng mươi dặm, người du ngoạn đến như nước chảỵ
Rất nhiều tiểu thư khuê các ngày thường không dễ ra khỏi được khuê phòng, chỉ thỉnh thoảng lấy cớ lên chùa thắp hương mới được ra ngoài dạo chân một chuyến, năm nào họ cũng dạo đến chùa Nhàn Vân nàỵ Lại càng rất nhiều niên thiếu con em các nhà giàu lắm tiền bạc, lấy dịp này làm cơ hội đi săn sắc đẹp, ngày ngày lượn lờ đến chốn này kiếm tìm "kỳ tích". Vì vậy tiết hoa mai rộ thế này cũng là thời gian thịnh nhất về hương hỏa của chùa Nhàn Vân. 
Chùa Nhàn Vân náo nhiệt hẳn lên, chủ trì chùa là Đại pháp sư Tịnh Tu cùng các chú tiểu tới tấp chạy ra chạy vào đón tiếp các "quí khách" Vậy thì Tịnh Tu pháp sư còn làm sao mà "tịnh" mà "tu" được đâỷ Đây là một vấn đề khá có triết lý đấy! Hà Mộng Bạch người đang tá túc tại chùa Nhàn Vân đã từng cười mà hỏi Tịnh Tu pháp sư câu hỏi nàỵ Pháp sư cũng mỉm cười mà trả lời: 
- "Tịnh" là ở trong hồn, "tu" là tại tâm, chứ còn cái thân xác mọn này chỉ là "thai phàm" mà thôi! 
Quả thật mà không cần phải ăn đến khói lửa của nhân gian thì trên đời này có được mấy người đâỷ 
Mộng Bạch đã từng suy nghĩ rất nghiêm túc về mấy câu nói đó của vị hòa thượng già, mới nghe thì cảm thấy có vẻ hơi “tự biện bạch" nhưng nghĩ kỹ thì lại thấy có ý vị sâu xa riêng. Mộng Bạch không thể không bái phục vị pháp sư già đó. Nhớ lại là mình đã tá túc ở chùa này gần một năm rồi, đã nhiều phen đàm luận chuyện cổ kim với pháp sư, Mộng Bạch thấy rất khâm phục học vấn và tấm lòng rộng rãi của nhà tu hành nàỵ Chàng không bao giờ quên cái đêm mùa đông năm ngoái, khi đi tìm người thân mà không gặp, trong mình lại chẳng có một đồng tiền bát gạo, lưu lạc đến đây, đói rét khổ sở ngã trước cửa chùa và được hòa thượng cưu mang giúp đỡ. 
- Tiểu thí chủ, người định đi đâu nữả 
- Con là một tú tài, vốn định đi tìm họ hàng thân thích, vay chút tiền ăn đường để về kinh đô ứng thí. 
- Cha mẹ người đâủ 
- Thưa, đều tạ thế rồi, gia đạo suy vi, mới đi tìm họ hàng để nhờ giúp đỡ. 
- Người biết những môn gì. 
- Thưa: cầm, kỳ, thi, thư, họạ 
Vị hòa thượng già cười: 
- Tiểu thí chủ ơi, biết năm môn đó, không phải là người, mà là thần đấy! 
Mộng Bạch ngạc nhiên và giật mình. 
- Thế bây giờ người định làm gì? - Vị hòa thượng tiếp tục hỏị 
- Con cũng không biết nữạ 
- Ta biết - Pháp sư Tịnh Tu gật gật đầu - Con đã mệt rồi, đã đi cả một chặng đường dài, con cần phải nghỉ ngơi, mà chùa Nhàn Vân là nơi nghỉ ngơi tốt nhất, con hãy ở lại đây, đến mai ta sẽ cùng với con xem xét những thứ mà con đã biết kiạ 
Và thế là, Mộng Bạch đã ở lại chùa Nhàn Vân ngay từ ngày hôm sau, khi hòa thượng bắt đầu luận bàn về thi thư với chàng, thì chàng mới sợ hãi nhận ra rằng mình thật là quá nhạt nhẽo và ngô nghê! chàng không còn dám nói là mình “biết" cái gì nữa cả, chàng chỉ có phận “học" mà thôị Mười ngày sau chàng thành tâm nói với pháp sư Tịnh Tụ 
- Con thấy rằng con không nên đi ứng thí để cầu công danh nữa, dứt khoát con muốn ở đây, xuống tóc đi tu, xin hòa thượng nhận con làm đồ đệ. 
- Con ấy ử - hòa thượng cười tủm tỉm và lắc đầụ - Trần duyên của con còn không vào cửa Phật được đâu, hơn nữa xuống tóc hay không thì cũng chỉ là hình thức mà thôị Con còn quá trẻ con đường trước mắt còn dài lắm! con phải đi con đường riêng của con. Con nên biết, những người vào cửa của ta là có hai loại: một là những kẻ ngốc nghếch không hiểu biết một chút gì, loại kia là những con người siêu phàm thoát tục. còn con? con không thuộc loại nào trong đó cả. 
- Thế thầy thuộc loại nàỏ - Mộng Bạch hỏi lạị 
Hòa thượng già trầm tư giây lát. 
- Ta ử - hòa thượng chậm rãi trả lời - ta nửa thuộc loại này, nửa thuộc loại kiạ 
Mộng Bạch không truy hỏi thêm nữa, chừng như chàng đã hơi hiểu ra, lại chừng như chưa hiểu một tí nàọ Nhưng chàng có biết hay không, có hiểu rõ không, đều không can hệ gì, Tịnh Tu vẫn là một ông già lạ lùng độc đáo mà chàng hằng thán phục, hâm mộ; trái lại ông già đó cũng rất thú vị với chàng. Thế là chàng đã ở được một năm trong chùa Nhàn Vân. 
Trong một năm đó, Tịnh Tu đã không phải nuôi không chàng một ngày ba bữạ ông già đã nhanh chóng phát hiện ra, quả thật tài thư họa của chàng rất phi phàm; nên nhân việc quen biết rộng rãi, ông đã giúp Mộng Bạch bán tranh để kiếm sống, lại còn khuyên chàng dành dụm lấy một khoản tiền để tiếp tục lên kinh đô dự thị Nhưng mà, Mộng Bạch rốt cuộc chỉ là một thư sinh trẻ tuổi đang lưu lạc, ai đã chịu bỏ nhiều tiền ra để mua chữ mua tranh của một gã vô danh tiểu tốt? Mỗi ngày có giỏi, cũng chẳng qua kiếm được năm ba đồng bạc đủ cho chàng nuôi miệng mà thôị Còn may là chính chàng không hề vội vã. Sống ở chùa Nhàn Vân, chàng cũng sinh ra tâm trạng “Nhàn Vân dã hạc" thích tiêu dao ngày tháng. chỉ phải đến độ hoa mai nở rộ, du khách hàng đàn, nhìn thấy mọi người dắt díu bồng bế con cái đến chùa, chàng mới bắt đầu cảm thấy quạnh hiu buồn bã, lòng rưng rưng một mối sầu quệ Đó có thể chính là lý do mà pháp sư Tịnh Tu đã từng nói, rằng chàng không thể nhập “cửa không đầu Phật" đây chăng? tình cảm của chàng quá phong phú, tâm linh chàng quá yếu đuối, tâm trạng u uất, tự buồn tự tủi rất dễ dàng xâm chiếm con người chàng. 
Hôm đó, cả một ngày tâm thần chàng cứ xốn xang thảng thốt, sách không đọc nổi, viết không thành văn, vẽ không ra tranh. Sau bữa cơm trưa, hòa thượng bảo với chàng rằng có nhà vọng tộc họ Giang ở trong thành sắp đến dâng hương, vì nhà có cô con gái nên chàng phải tránh đi một lát. Chàng bèn đi ra phía sau chùa, ở đó có một khe nước nhỏ, trên mặt khe có chiếc cầu gỗ cong cong, hai bên bờ khe đâu cũng có hoa mai nở, hương thơm ngan ngát, hoa rụng lấm tấm như thêu trên mặt đất. Chàng ngồi xuống một gốc mai ở đầu cầu, tay cầm một cuốn sách nhưng mắt lại đăm đăm nhìn mặt nước dưới khe đã hơi hơi đông kết sắp thành băng, đầu óc chàng dần dần tản mạn đi, mặt mũi trở nên bần thần. 
Tiết trời rất lạnh, ở đây lại lộng gió, vì là phía sau chùa nên du khách không đi tới, bốn bề lặng ngắt; chàng khoác một tấm áo lông rách, không chịu được rét, phải ngồi co ro dưới gốc câỵ một cơn gió thổi tới, làm cho bao nhiêu cánh hoa rơi lả tả trên mình chàng rồi rắc lên đầy mặt đất và rắc lên cả mặt nước đang kết băng non. Nhìn những cánh hoa trôi dập dềnh nghe tiếng nước à à cùng tiếng mảnh băng non va vào nhau lanh canh, chàng bất giác thở dài một tiếng. Nghĩ đến thân mình tiền đồ mờ mịt lưu lạc tha hương, chàng thấy lòng trĩu nặng. 
Đang mải nghĩ ngợi thẫn thờ, bỗng chàng nghe thấy một hồi rung nhẹ nhẹ của vàng ngọc va chạm nhau thánh thót trong veo, tiếp đến một vật gì đó rơi xuống đầu rồi tuột vào lòng chàng; nhìn xuống xem hóa ra là một cành hoa mai trắng. Chàng giật mình “ối" lên một tiếng. Cùng lúc từ phía trên đầu vọng xuống một tiếng khe khẽ, có vẻ hốt hoảng và một giọng nói trong trẻo vang lên. 
- Chết rồi! có người kìa! 

Chàng ngẩng lên nhìn về nơi phát ra tiếng nói, thấy ngay trên chiếc cầu gỗ đó dáng người thướt tha yểu điệu của một cô thiếu nữ chừng 15, 16 tóc búi theo cách cung đình, cài trâm có hạt trân châu, mặc chiếc áo màu hồng phấn, vấy bằng gấm đoạn trắng tinh, bên ngoài khác một chiếc áo choàng lông có mũ trùm, Mới chợt nhìn thấy như là nàng Vương Chiêu Quân ngày xưạ Cô nàng đang ngạc nhiên mở to đôi mắt trong sáng nhưng sợ sệt nhìn chàng. Trong tay cô là một nắm cành mai mới bẻ. Cách trang điểm phục sức cùng dáng điệu, thần thái ấy lại thêm đôi “làm thu thủy nét xuân xanh" khiến cô có một vẻ đẹp mê hồn, làm cho Mộng Bạch chỉ còn biết đứng ngây ra mà nhìn. 
Mãi mà cô nàng vẫn chưa hết ngạc nhiên hốt hoảng, hiển nhiên là cô không thể ngờ phía dước cầu lại có người, mà cô thì đã vô ý để rơi cành hoa mai xuống đó. Trông cô rất giống một đứa trẻ trót dại gây ra tội lỗi gì đó, đang không biết làm sao cho phải, chỉ biết ngây người ra mà nhìn chàng. Mộng Bạch bèn đứng dậy, tay cầm cành mai, tự nhiên bước tới trước mặt cộ Cô gái nhìn thấy chàng sắp tới thì càng hốt hoảng, vội nhìn chàng một cách dò xét suốt từ đầu đến chân một lượt rồi đưa ngay ra một cử chỉ hết sức sai lầm: cô lấy trong người ra một ví nhỏ bằng vải thêu vứt về phía chàng, miệng khẽ thét: 
- Không được lại gần! cho anh tiền được chưả 
Mộng Bạch ngạc nhiên dừng lạị Cô ta nghĩ chàng là ai nhỉ? kẻ cướp? thổ phỉ hay là ăn màỷ Chàng há miệng định giải thích nhưng lại không biết giải thích thế nàọ Đang lúc chàng đứng lại ngớ người suy nghĩ thì cô gái nọ đã quay mình vội vã bỏ chạy về chùa, y như người chạy trốn bọn ôn dịch. Mộng Bạch mới giật mình, nhặt vội lấy túi tiền dưới đất sải chân đuổi theo, miệng kêu rối rít: 
- Cô ơi, cô đợi một chút! cô ơi, cô đợi chút! 
Cô ta càng chạy nhanh hơn, Mộng Bạch cố đuổi theo, được một lúc chàng chợt nghĩ ra, mình cứ đuổi theo một cô gái như thế này thì người ngoài trông vào sẽ thấy chướng mắt lắm, Nhìn lại bản thân mình rất dễ gây hiểu lầm. Vì vậy chàng mới dừng bước lại, ngửa cổ lên trời than thân: 
- ôi! không ngờ Mộng Bạch ta, một gã thư sinh mang đầy hoài bão, lại khốn khổ đến mức bị người ta coi như là một kẻ ăn mày! 
Ai ngờ mấy câu oán than của chàng lại làm cho cô gái nọ lập tức dừng chân, cô ta kinh ngạc ngoái cổ, hơi thở dốc và nỗi hoảng hốt còn chưa tan hẳn, cô vẫn mở to đôi mắt ngây thơ ra nhìn chàng không chớp. Miệng hé mở, cô ấp a ấp úng, nửa ngạc nhiên nửa vui mừng, nửa thẹn nửa hãi, do dự mãi mới nói ra được một câu: 
- Anh... anh chính là... Hà Mộng Bạch? 
- Saỏ... Mộng Bạch càng ngạc nhiên - cô biết tôi ử 
- Thế... thế những đôi câu đối mới viết lại ở trong chùa đều do anh viết đấy à? - Cô gái nhìn anh có vẻ hiếu kỳ. 
- ôi - hóa ra là cô đã đọc những câu đối, câu liễn đó à? - Mộng Bạch chợt hiểu ra - Vâng, thưa do là tại hạ viết. 
Sự ngạc nhiên lạ lùng càng hiện rõ trong đáy mắt cô gái, lại một lần nữa, cô nhìn xét xét chàng từ đầu đến chân. Mộng Bạch như muốn thu mình lại trước cái nhìn của cô, chàng biết cái hình dung lôi thôi lếch thếch của mình không thể nào mà giấu đi đâu được. Chưa lúc nào như trong khoảng khắc này, chàng ao ước mình có thể áo mũ đàng hoàng, phong độ ung dung. Chàng thụt lùi một bước, kéo hai vạt áo bông rách lại, nhưng lại càng có vẻ lúng túng như chân tay thừa ra mà chỗ vạt áo rách lòi cả bông trong lõi, lại càng không che được. Cô gái hít một hơi dài lại kèm theo một tiếng thở ra kín đáo: 
- Đã có học hành, sao không lên kinh tìm đường tiến thủ? 
- Tiểu sinh cũng muốn lên kinh, chỉ phải tội người thân chưa gặp mới lưu lạc thế này! 
- Ồ! - Cô than khe khẽ, nét mặt không giấu được vẻ đồng tình thương cảm. Đang định nói gì đó thì từ trong chùa, một a hoàn hớt hơ hớt hãi chạy đến, vừa chạy vừa hổn hển la to: 
- Trời ơi, tiểu thư! cô lại đi lung tung cả lên rồi! Làm em tìm muốn chết! lão phu nhân đang bực cô đấy! nhanh nhanh đi, kiệu đã chờ sẵn để về phủ rồi! Cả nhà đang chờ mỗi mình cô thôi! 
Cô gái không kịp nhìn chàng một lần nữa, quay lại phía a hoàn đang giục giã, cô cố ném lại cho chàng một câu: 
- Hãy giữ lấy túi thêu đó, mang ra mua được tấm áo cừu để chống rét, trời lạnh kinh khủng quá! Giữ được rừng thì lo gì thiếu củi đun! 
Nói xong, cô bỏ mặc chàng ở đó, cung cúc chạy theo a hoàn để trở lại chùa Nhàn Vân. Mộng Bạch bất giác chạy theo mấy bước, giơ túi thêu ra gọi: 
- Cô ơi! cô ơi! 

Nhưng cô gái và a hoàn đã chạy mất tăm mất dạng rồi, chỉ còn những bóng cây mai thấp thoáng trên con đường nhỏ chẳng lưu lại dấu chân người, nhưng hương thừa hãy còn quanh quất. Đằng sau rặng hoa mai, ráng chiều đã nhuộm đỏ chân trờị Trong chùa Nhàn Vân, chuông chiều đã đổ, tiếng chuông lan trong không gian, đập vào vách núi vọng xuống khe sâu, tỏa trên mặt nước, phá vỡ hoàng hôn, lay tỉnh một người đang ngẩn ngơ cầm chiếc túi thêụ 
Cuối cùng thì Mộng Bạch cũng đã định thần lại, chàng cúi xuống bắt đầu xem xét chiếc túi kia, nó được khâu bằng gấm màu đỏ tươi, trên có thêu một cành hoa mai trắng, rất khéo léo tinh xảo, miệng túi thắt bằng dây tơ đỏ, một đầu dây thắt nút hoa maị Hoa mai! người con gái này sao có duyên với hoa mai đến thế! chàng nhắc thử chiếc túi, nó chẳng có gì là nặng, có lẽ chỉ là một ít bạc vụn thôị chàng lại đứng ngẩn ngơ một lúc, mới chợt nghĩ ra, phải biết tên cô gái ấy là gì mới được. chàng bèn vội chạy về chùa, nhưng chỉ thấy người qua kẻ lại, người thì xin thẻ người thì thắp hương; khắp các điện trong chùa, chẳng tìm thấy bóng cô gái và a hoàn ở đâụ Chắc cô ta đã đi mất rồi! một cô gái chàng không hề biết họ biết tên, một cô gái không có mảy may ràng buộc mà lại đã để lại cho chàng một chiếc túi thêu, một cành hoa mai và một chút buồn tủi trong lòng. 
Tối hôm đó, Mộng Bạch bị mất ngủ chàng cứ trở mình trằn trọc mãi, trước mắt lúc nào cùng hiên lên hình ảnh người con gái ấỵ Sao mà tha thướt yêu kiều như tiên, như mộng vậỵ Tay cầm cành mai mình khoác áo choàng thật quá là nề nếp, quá ư thanh thoát nhẹ nhàng. Chàng thở dài, chẳng biết là con cái nhà ai nhỉ xem như cách phục sức, như việc có a hoàn theo hầu thế đó, chắc hẳn phải là một thiên kim tiểu thư trong nhà quyền quí. Nghĩ phận mình cơm chẳng no áo không lành, sống vật vờ qua ngày đoạn tháng dù đầy bụng thi thư cững đành để phí. Nếu như mình cũng là công tử đại gia, biết đâu lại còn có duyên được quen biết người đẹp cũng nên, nhưng nay thì... thôi, thôi, nghĩ gì vậy chứ? Mơ gì vậy chớ! một anh chàng nghèo rớt mồng tơi thì không đủ tư cách mơ mộng, cũng không đủ tư cách mà nghĩ ngợi đâu. 
Cứ như vậy, một chút si mê canh cánh trong lòng làm Mộng Bạch trọn đêm mất ngủ. Khi mặt trời tang tảng sáng, chàng trở dậy lấy chiếc túi thêu ra, mở mối dây buộc túi, bên trong chỉ có một ít bạc vụn, lật đi lật lại chiếc túi, thế rồi bỗng nhiên phát hiện ra ở lần vải lót bên trong có thêu hai chữ “Giang Băng Mai". Băng Mai là tên cô gái kia ử Giang Băng Maỉ Chả trách nào cô ấy đã thêu một cành mai trên mặt túi, chàng giật mình tỉnh ngộ đúng rồi, pháp sư Tịnh Tu đã từng nói, có đàn bà con gái nhà họ Giang đến dâng hương, thế thì đây đúng là tiểu thư nhà họ Giang rồi! chàng có biết gia đình này, tiên sinh Giang Tiểu Trần là một cử tử hỏng thi, đã học qua khá nhiều sách vở chữ nghĩa, cảnh nhà giàu sang, cũng từng làm quan nhỏ ở địa phương ít năm nay đã cáo lão về quê, định cư trong thành này, gia trạch nguy nga bề thế, đầy tớ thì hàng đàn, lại chỉ có mỗi một tiểu thư đó, vậy thì Mộng Bạch làm sao bén duyên cho được. Nếu như là con gái nhà nghèo hộ nhỏ thì chàng còn có cơ nhòm ngó, đằng này... Thôi, thôi nghĩ gì nữa nhỉ? Mơ gì nữạ 
Trời đã sáng hẳn tiếng chuông báo sáng gõ vào giấy dán cửa sổ, Mộng Bạch trở dậy, đầu óc trống không, mọi suy nghĩ đều không đến được với chàng ngoài hình ảnh một thân người thon thả thắt đáy lưng ong, với dáng vẻ sợ sệt và khuôn mặt thanh tân thuần khiết như băng như tuyết. Cất túi thêu vào trong túi áo mặc lót sát mình chứ không dùng tiền đi mua áo cừu vì chàng không nỡ tiêu đi những mảnh bạc đã từng mang dấu tay người ngọc. Sau bữa ăn sáng, chàng trở về gian nhà giản đơn nhỏ bé mà chàng vẫn ở nhờ nơi đầu hồi nhà chùa, lại ngồi bần thần trước trang giấy vẽ. Chàng lại phải vẽ tranh rồi đó là công cụ mưu sinh mà! Vẽ tranh! bức tranh duy nhất hiện lên trong óc chàng lúc này chỉ là một người con gái tay cầm hoa mai đứng trên đầu cầu mà thôi! 
Thế là, bỗng nhiên chàng thấy hứng thú, chàng cầm bút lên, pha màu cẩn thận và bắt đầu phác họa khuôn mặt cô gái mà chàng đang tưởng nhớ. Chàng đưa tất cả những là cây cầu, cô gái với thần thái khi cầm những cành hoa... đều vẽ vào bức tranh mà chàng đề tên là “Hàn mai tuyết diễn" Tất cả khung cảnh xung quanh đến áo quần cô gái, tất cả đều vẽ đúng như nguyên mẫụ Chàng vẽ suốt ngày trời, tranh vẽ xong, tự mình ngắm lại, chàng thấy cô gái trong tranh sinh động như thật, tưởng như đã hiện ra ngay trước mắt. chàng thở dài, suy nghĩ một lát, rồi đề mấy câu từ xuống góc phải bức tranh.

“Tuổi trăng tròn, thân như liễu 
Thơ ngây mang về thẹn thùng, 
Tay hái cành mai thanh tân như tuyết sớm 
Sông băng trong vắt như lòng 
Chẳng ngoảnh về nơi con ác lặn, 
Để thương trong mắt kẻ ăn mày! " 
Đề xong chàng ký tên mình bên góc trái bức tranh, sau đó treo nó lên tường, lẳng lặng ngắm một mình. trong chỗ đề từ, chàng đã khéo léo lồng được ba chữ: Giang, Băng, Mai vào trong một số câu; đối với chàng như vậy cũng là một kiểu tự an ủi rồị Nhưng khi pháp sư Tịnh Tu nhìn thấy bức tranh thì ông lại chăm chú ngắm nghía hồi lâu, rồi ngoảnh đầu lại, trầm ngâm nhìn Mộng Bạch cười nửa miệng, gật gật đầu nói ghẹo chàng: 
- Tiểu thí chủ, vậy là người ấy về phương “nước" đấy hả? 
Mặt Mộng Bạch đỏ rần lên, pháp sư Tịnh Tu coi như không có chuyện gì, cười khà khà rồi bỏ đị Vừa đi, vừa nói với lại một câu rằng: 
- Thế gian chẳng có việc gì là không làm được, chỉ cần tự mình phải đứng lên trước hãy! 
Mộng Bạch rùng mình sợ hãị Từ hôm đó trở đi ngày nào chàng cũng đối mặt mới người đẹp trong tranh mà miệt mài đọc sách. 

o0o 

Vừa chợp mắt mà Tết đã qua, lại đến hội hoa đèn. 
Thiện nam tính nữ đã quyên tặng bao nhiêu là đèn màu, nhà chùa đem ra chăng hết lên, trông thực là rực rỡ, du khách đến như nước chảy, náo nhiệt vô cùng. 
Những lúc đông người, ở Mộng Bạch thường xuất hiện cảm giác như mình bị bỏ rơi vậỵ Buổi tối, chàng cũng đã từng dạo một vòng khắp nơi trong chùa, cũng xem đủ các loại đèn rồị Chàng đang ngầm hy vọng biết đâu lại gặp được Băng Mai lần nữa! Biết đâu cô ấy cũng định đến để thêm phần tưng bừng náo nhiệt thì saỏ nhưng chàng biết là tối nay trong thành còn có “chợ đèn" còn vui hơn trong chùa nhiều, các cô gái trẻ, đa số đều thích đi chợ đèn hơn là vào chùạ Chỉ có những ông bà già mới đến chùa Nhàn Vân để thắp hương, cầu thần Phật phù hộ cho con cháu mà thôị Lượn xong một vòng, chẳng chút hào hứng nào nữa, chàng trở về buồng mình, thắp một ngọn nến, định ngồi tập viết một bài văn bát cổ, thư văn nhất thiết phải dùng trong kỳ thị Pháp sư Tịnh Tu đã vào buồng nằm và khuyên chàng. 
- Đừng có quá chăm chỉ nữa, ngày hội lớn thế thì viết văn sao được, thà đi vào thành mà chơi còn hơn: có múa rồng, múa sư tử, lại có diễn trò nữa đấy!
- Thưa sư phụ con muốn ở đây yên tĩnh một chút. 
Pháp sư gật đầu, đi khỏị 
Mộng Bạch tiếp tục viết bài văn của mình viết xong bài đó, chàng thấy mệt liền phục xuống bàn định nghỉ một lát nhưng lại ngủ thiếp đi lúc nào không biết. 
Chàng ngủ khá lâu, và không hề biết, vào lúc đó có một người không biết tên, vì muốn lánh khỏi chỗ quá ồn ào náo nhiệt của chùa, đã lần mò đến buồng của chàng. Cửa buồng chàng vốn chỉ khép hờ nên người kia đã mở được dễ dàng. Nhìn thấy có người đang phủ phục trên bàn mà ngủ, họ đã định lập tức lui rạ Nhưng bức họa “Hàn mai tuyết diễn" treo trên tường đã thu hút sự chú ý của người đó. ông ta liền rón rén bước lại gần xem kỹ bức tranh, lộ vẻ hết sức ngạc nhiên. Sau đó ông ta quay người bước tới bên bàn lặng lẽ quan sát người trẻ tuổi đang ngủ saỵ Ngũ quan đoan chính, diện mạo thanh tú, tuy có hơi tiều tụy nhưng vẫn không dấu nổi vẻ sáng sủa vốn có. Nhưng sao chàng ta lại ăn mặc rách rưới, tấm áo bông mỏng đã cũ rách lòi cả bông, hiển nhiên là không thể chống nổi cái rét. chàng ta tuy ngủ đang say nhưng thân mình vẫn co ro, cơ hồ như trong giấc mơ, chàng trẻ tuổi vẫn run lên vì lạnh. Người kia lắc lắc đầu, rồi sau đó nhìn thấy bài văn của chàng đang bày trên bàn, ông ta không dừng được, cầm lên xem. Càng xem càng thấy lạ lùng, càng xem càng thấy huyền hoặc cuối cùng ông ta không nhịn được nữa, ngồi xuống cạnh bàn lấy một cây bút, khuyên khuyên điểm điểm vào bài văn. Xem đến trang cuối cùng, ông ta đứng hẳn dậy, nhìn kỹ chàng trai một lần nữa rồi nhìn đi nhìn lại rất lâu, rất kỹ Mộng Bạch hơi cựa quậy, miệng phát ra tiếng thở dài: chàng đang nằm mơ thấy mình bươn bả trong gió tuyết lạnh giá ghê người trước mắt chàng là cô gái tên Băng Mai cứ thoắt ẩn thoắt hiện chàng ra sức đuổi theo mệt ơi là mệt, lạnh ơi là lạnh... mình chàng càng co quắp, đầu gối giấu vào cánh taỵ 
Người không biết tên nọ chăm chú nhìn chàng rất lâu, nghĩ ngợi gì một lát, rồi đi tới, nhẹ nhàng cởi chiếc áo choàng lông cáo của mình, nhẹ nhàng đắp cho Mộng Bạch. Chàng trai chỉ hơi động đậy mà không hề tỉnh giấc mợ Người nọ không muốn làm kinh động chàng nữa, chỉ bước tới bên tường, gỡ bức tranh xuống, cuộn lại và cầm ra khỏi căn phòng; khi ra ông ta còn khẽ khàng khép lại cửa cho chàng. 

Một lát sau, ông ta đã ngồi trong trai phòng của pháp sư Tịnh Tụ ông lấy trong bọc ra một thoi bạc nặng 20 lạng, đặt lên trên bàn Tịnh Tu nói một cách ung dung, bình tĩnh và chân thành. 
- Tôi vừa mới đi xộc vào phòng của Mộng Bạch, anh ta đã ngủ say, tôi chưa động gì đến anh tạ Số bạc này, nhờ pháp sư chuyển đến cho anh tạ Anh này đang sống bằng bán tranh bán chữ mà, phải không? có phải là đó là chàng thư sinh đang lưu lạc mà pháp sư đã nói với tôi không? 
- Vâng thưa thí chủ. 
- Thế thì xin hãy nói lại với chàng ta, số bạc này là tôi mua tranh của anh chàng - ông ta giơ cuộn tranh trong tay lên - bức tranh “Hàn mai tuyết diễn" này đâỵ 
Pháp sư kinh ngạc há to miệng. 
- Nhưng mà... nhưng mà. -- pháp sư ấp úng - theo tôi biết thì chàng ta định không bán bức tranh này! 
- Không muốn bán ử - người kia vuốt râu, mỉm cười - Thế thì cứ coi như anh ta cầm cho tôi đi! 
- Thưa thí chủ, lời này là nghĩa thế nàỏ 
- Cầm bức tranh này lấy 20 lạng bạc, số đó chưa đủ saỏ 
- Quá nhiều ấy chứ! vì vậy tôi mới thấy khó hiểu! 20 lạng bạc đủ mua cả một người họa sĩ kia mà! một bức tranh họa cũng chưa bao giờ bán nổi được 20 lạng bạc. 
- Thật lòng mà nói, mua tranh chỉ là cái cớ, thực ra là muốn tự giúp anh ta thôị Tôi xem văn chương của anh ta rồi, chàng thiếu niên này tuyệt đối không phải loại người sống mãi dưới người khác được! tôi có thể đánh cuộc với pháp sư rằng chàng ta sẽ có ngày thành đạt vẻ vang đường công danh sẽ như diều gặp gió! xin nhờ ngài nói giúp với chàng ta bảo phải dùng số bạc này làm lệ phí, kịp thời lên kinh đô mà tham gia cuộc thi lớn trong năm saụ Có tài hoa đến bực ấy thì hãy đừng tự làm lỡ tiền đồ tốt đẹp trước mắt mình! Còn nếu chàng ta không nỡ bán bức tranh kia, thì sau khi thành công, có thể mang bạc đến mà chuộc về! 
- Ồ! - pháp sư Tịnh Tu chợt hiểu ra tất cả, ông chăm chú nhìn người nọ, khẽ thở ra một hơi nhẹ nhõm. ai di dà phật! thế là anh chàng đã gặp được quí nhân rồi! 
- Còn việc này nữa, không cần phải nói tên tôi cho anh ta biết, tôi không muốn anh ta đến cảm ơn hay làm gì cả, pháp sư chỉ cần bảo anh ta nhanh chóng lên kinh mà thôi! 
- Nếu anh ta nhất định đến cảm ơn thì saỏ 
- Thế này vậy - người kia mỉm cười - Nội trong ba đến năm năm tới đây, tôi sẽ ở thành này, không rời đi đâu cả, đến khi chàng ta thành công rồi hãy đến cảm ơn cũng được! 
Pháp sư Tịnh Tu không nói gì nữa, ngước mắt nhìn người ngồi trước mặt nghĩ ngợi, người kia cũng nhìn lại ông, mỉm cườị Thế là bỗng nhiên pháp sư như có hơi tỉnh ngộ về việc gì đó, bất giác cười kín đáo, gật gật: 
- Thí chủ cứ yên tâm, tôi nhất định sẽ truyền đạt đúng ý của ngàị 
Khi Mộng Bạch vừa tỉnh dậy, chàng rất lạ lùng phát hiện ra mình đang khoác một tấm áo choàng lông cáo đắt tiền; ngọn nến trên bàn đã tàn mà bài văn của mình đã được sửa chữa, khuyên, điểm hết cả. Lại ngẩng đầu lên, thì phát hiện bức tranh “Hàn mai tuyết diễn" trên tường đã không cánh mà bay mất. Chàng ta cảm thấy hết sức khó hiểu, bèn một mạch chạy thẳng tới trai phòng của pháp sư Tịnh Tu, nhìn thấy pháp sư đang ngồi bên bàn tụng niệm kinh kệ; lúc đó chàng mới tự thấy mìmh quá hấp tấp, vội vàng dừng bước lại, xuôi tay đứng ở cửa, miệng lắp bắp: 
- Thưa thầy, xin lỗi, thưạ.. 
Pháp sự ngẩng đầu lên bình tĩnh nhìn chàng, hơi mỉm cườị 
- Ta đang đợi con đây! Tiểu thí chủ ạ. 
- Nhất định là thày biết việc này là thế nàỏ - Mộng Bạch giơ tấm áo choàng lên. 
- Ngồi xuống đi! tiểu thí chủ - Pháp sư ra hiệu cho chàng, rồi chậm rãi đẩy thoi bạc trên bàn sang trước mặt Mộng Bạch - Hãy cất chỗ bạc này đi, đây là của con. 
- Cái... cái gì cở - Mộng Bạch hết sức thắc mắc - thực ra là thế nào đây ạ? 
- Số phận con thay đổi rồi, tiểu thí chủ ạ có một vị quí nhân để lại thoi bạc này cho con, và đã lấy mất bức tranh của con. ông ấy xem bài văn con viết, rất tiếc thương cho tài hoa của con nên muốn con dùng thoi bạc này làm lộ phí để lên kinh đi ghi tên dự thi! Còn về bức tranh thì coi như con cầm cho ông ấy, đến khi thành công hãy đến mà chuộc! 
- Trên đời có việc như thế saỏ - Mộng Bạch không tin, tròn xoe mắt - Thế nếu con thất bại thì saỏ 
- Thì ông ấy coi như đã mua được bức tranh của con! 
- Bức tranh đó đáng giá những 20 lạng bạc saỏ 
- Tiểu thí chủ - pháp sư trầm ngâm - con là người thông minh mà vẫn chưa hiểu ra ử 
- Ồ, Mộng Bạch lúng túng nhíu mày suy nghĩ rồi khẽ nói - ông ấy chỉ lấy đó làm cớ để giúp đỡ con thôị 
- Thí chủ biết thế là tốt rồi! 
- Trong thiên hạ lại có người tốt bụng đến thế saỏ - Mộng Bạch sững sờ cả người, nước mắt trào ướt mi - Giúp đỡ con một số tiền lớn vẫn còn là chuyện nhỏ, mà đáng kể nhất là ông ấy lại có thể hiểu con đến thế - chàng ngước nhìn pháp sư - Xin thầy cho con biết người đó là aỉ 
- Ta không thể nói với con được - pháp sư nói - Vị quí nhân này không hề muốn con biết ông ấy là aị Nhưng mà, tiểu thí chủ ạ chỉ cần con thành công thì ta tin là sẽ có một ngày con gặp được quí nhân đó! Vì vậy hãy nghe một câu của bần tăng đi: lên đường ngay hôm nay và hãy tự mình phấn đấu để thi đỗ. Biết đâu... pháp sư dừng lại và chăm chăm nhìn Mộng Bạch, rồi nói những lời tâm huyết - Còn rất nhiều kỳ ngộ đang đợi con đấy, nếu con cảm động với tấm lòng tốt của người ta, thì hãy cố xứng đáng với tâm ý đó! 
Mộng Bạch nhìn chằm chằm vào vị pháp sư hồi lâu, chàng không hề động đậy, cứ ngồi ngâ người ra, mặt ngơ ngơ ngác ngác. Rồi tự nhiên chàng đứng bật dậy, tay đập xuống bàn nói: 
- Sinh ra con có cha mẹ, hiểu con thì có pháp sư và người ấy! nếu con không có thành tựu gì thì còn mặt mũi nào mà gặp người ấy, mặt mũi nào mà gặp pháp sư, thưa thầy con sẽ lên đường ngay ngày mai con xin cáo từ, xin hẹn ba năm, con nhất địnhy trở về! 
- Trở về một cách thành công! - Pháp sư bổ sung thêm. 
- Vâng, trở về thành công! - Mộng Bạch hất đầu, nói rất mạnh mẽ và cầm lấy thoi bạc trên bàn - Xin sư phụ chuyển lời đến quí nhân: sau ba năm con sẽ đến chuộc bức tranh kia! 
Pháp sư tủm tỉm cười, dùng đôi mắt tràn đầy tin tưởng nhìn theo bóng dáng hiên ngang mạnh dạn của Mộng Bạch. Đêm đã khuya mà pháp sư còn chưa muốn ngủ khuôn mặt rạng rỡ phấn chấn của Mộng Bạch cứ luấn quẩn trong tâm trí ông. ông gật gù tự nhủ: 
- Chàng ta sẽ thành công! 
Ngày hôm sau, Mộng Bạch đã cáo biệt pháp sư lên đường tới kinh đô. 
Từ đó, Mộng Bạch bắt đầu đối mặt với những ngày tháng phấp đấu gian khổ. Đối với bất cứ người học trò nào thì trường thi cũng đều là mục tiêu và thử thách lớn nhất. Đầu tiên là cơm hàng cháo chợ, ngủ dọc đường, dầm mưa dãi nắng đi bộ hàng mấy tháng trời mới đến kinh độ Rồi sau đó, trong hội quán chỉ còn là vùi đầu khổ học, khổ học và khổ học! Thời gian từ từ trôi trong sách vở, tan theo từng giọt mực. Ngày từng ngày một đến gần, cuối cùng đã đến ngày vào thị 
Một đời học trò là mấy lần thỉ Đầu tiên phải thi tại chỗ để lấy danh tú tài, rồi dự cuộc thi hương để đỗ cử nhân, rồi sau đó là thi hội, thi đình... Một đời học trò là phải trải qua bao nhiêu là gian khổ bao nhiêu là thử thách? bao nhiêu là chịu đựng? ai biết chỏ ai hiểu chỏ 
Thời gian trôi đi, ngày này qua ngày khác. Xuân tới hè qua, thu tận đông tàn.. Thời gian cứ trôi, không ngừng không nghỉ, thấm thoát đã ba năm. 
Mộng Bạch ra saỏ thành công? hay thất bạỉ Đã vượt qua được các cuộc thi kia chưả hay là không vượt được? 
Mộng Bạch thực là một người may mắn, chàng đã không phụ lòng yêu mộ của vị “quí nhân" kia, đã không phụ lòng kỳ vọng của pháp sư Tịnh Tụ Như một sự thần kỳ chàng đã vượt liền một mạch qua ba kỳ thi! Trong thời đó, Bắc Trực Khang được coi là một tỉnh thi hương và thi hội đều ở Bắc Kinh. Mộng Bạch phá thành công một lúc ba cửa ải, vì vậy sau ba năm rời chùa Nhàn Vân chàng đã lắc mình biến hóa từ một tú tài nghèo tiếng tăm không ai biết đến trở thành một tiến sĩ tân khoạ 
Đã đỗ tiến sĩ, tất nhiên không còn phải sống những ngày đói rách cực khổ như trước; danh dự tiền tài, phủ đệ cứ thế mà theo đến. Trong chớp mắt Mộng Bạch đã có người hầu kẻ hạ, nhà cửa cao sang, đã bắt đầu nếm mùi vinh hoa phú quí rồị Thế là mùa đông năm đó, chàng khoác tấm áo choàng lông cáo, đem theo người hầu, cưỡi lưng tuấn mã, trở về trước cửa chùa Nhàn Vân đã ba năm xa cách. 

Nguồn Music.vietfun.com

Bức tranh hoa mai - Quỳnh Dao (II)